تنوع ژنوتیپ های گندم دوروم از لحاظ تجمع کادمیم با استفاده از پارامترهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی

کادمیم از مهم ترین فلزات سنگین می باشد که ضمن کاهش رشد و عملکرد گیاهان زراعی از جمله گندم می تواند وارد زنجیره غذایی انسان شده و امنیت غذایی را با چالش روبرو کند. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی در ژنوتیپ های مختلف گندم دوروم از لحاظ تجمع کادمیم با استفاده از پارامترهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی، آزمایش با 17 ژنوتیپ گندم دوروم تحت تنش کادمیم (شاهد و 250 میکرومولار) در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاّ تصادفی انجام شد. نتایج نشان داد که کادمیم ضمن تجمع در ریشه و برگ سبب کاهش میزان کلروفیل برگ های پایینی، وزن خشک گیاهچه ها در تمامی ارقام، وزن خشک ریشه (بیش ترین کاهش مربوط به ژنوتیپ 16)، وزن خشک برگ (بیش ترین کاهش مربوط به ژنوتیپ 17)، شاخص پایداری غشاء، میزان مس، آهن و روی برگ و ریشه و منگنز برگ در اکثر ژنوتیپ ها شد. میزان کربوهیدرات محلول ریشه تحت تنش در تمامی ژنوتیپ ها وکربوهیدرات محلول برگ در اکثر ژنوتیپ ها اختلاف معنی دار با شاهد نداشتند. میزان کادمیم ریشه در اکثر ژنوتیپ ها و کادمیم برگ تنها در ژنوتیپ 2 افزایش یافت. افزایش کادمیم سبب افزایش آنزیم های آنتی اکسیدانی در بعضی از ارقام شد. آنزیم کاتالاز تحت تنش کادمیم در ژنوتیپ 5 افزایش و در ژنوتیپ 2 کاهش یافت. آنزیم های آسکوربات پراکسیداز، گایاکول پراکسیداز و گلوتاتیون اس- ترانسفراز در اکثر ژنوتیپ ها افزایش یافتند. شاخص پراکسیدهیدروژن و مالون دی آلدئید در اکثر ژنوتیپ ها تغییر معنی دار نداشت. نتایج همبستگی نشان داد که میزان کادمیم ریشه و برگ همبستگی منفی و معنی دار با سایر صفات داشت و همبستگی کادمیم ریشه و برگ مثبت و معنی دار بود. تجزیه خوشه ای نشان داد که ژنوتیپ های 3، 10، 1، 4، 8، 6، 12، 9، 11، 13، 2، 5، 14، 17 و 7 در خوشه اول و ژنوتیپ های 15 و 16 در خوشه دوم قرار گرفتند.